Kut'ül Ammare kuşatması (7 Aralık 1915 - 29 Nisan 1916), İngiliz İtilaf kuvvetleri ile Osmanlı İttifak kuvvetleri arasında geçen I. Dünya Savaşı'nın temel muharebelerinden biri. Muharebeler Dicle Nehri kıyısında Kut Şehri yakınlarında konuşlanmış İngiliz Ordu birliklerinin kuşatılması ve 13,000 İngiliz askerinin esir alınmasıyla Osmanlı Ordusu tarafından zaferle bitmişti. İngiliz İtilaf kuvvetleri 23,000 ölü ve yaralı, Osmanlı kuvvetleri 10,000 ölü ve yaralı vermiş ve 13,000(Bazı kaynaklara göre 18,000) İngiliz askeri esir alınmıştı.
Kut ül Amare Dicle Nehri kıyısında Şattül Arap kanalı ile birleşen Basra Körfezinin 350 km kuzeyinde, Bağdat'ın 170 km güneyinde bulunan bir kasabadır. 1915 yılı nüfus sayımına göre 6500 kişi nüfusu bulunmaktaydı.
Enver Paşa'nın kendisinden yaşça küçük amcası olan Halil Paşa Kutül Amare zaferine istinaden Kut soyadını almıştır. I. Dünya Savaşı yenilgiyle bittiğinde Halil Paşa İstanbul Hükümetinden aldığı emir doğrultusunda Basra cephesinden geri çekilmiş ve İngiliz birlikleri bölgeye yerleşmişlerdi. Mustafa Kemal Paşa emre itaatsizlik ederek Hatay ve Adana'yı boşaltmamış ve karargâha geri çağrılmıştı.
İngilizlerin Selman-ı Pak'tan Kut'a çekilişi [değiştir]
Tümgeneral Charles Vere Ferrers Townshend komutasındaki İngiliz 6. Poona Tümeni (Hint Tümeni) Bağdat'a ilerlemeye çalışırken 22-23 Kasım 1916'da Selman-ı Pak (Ctesiphon) Muharebesini kazanamayarak geri çekildi ve 3 Aralık'ta Kut'a sığındı.
Goltz Paşa'nın Bağdat'a gelişi ve Nurettin Bey birliklerinin ilerlemesi [değiştir]
Yeni kurulan Osmanlı 6. Ordu'nun komutanlığına atanarak 5 Aralık'ta Bağdat'a varan Alman Mareşal Colmar Freiherr von der Goltz Paşa'nın emriyle Irak ve Havalisi Komutanı Miralay (Albay) 'Sakallı' Nurettin Bey'in birlikleri 27 Aralık'ta Kut'u kuşattı.
İngilizlerin Kut'u kurtarma girişimleri [değiştir]
İngilizler Kut'u kurtarmak için General Aylmer komutasındaki Tigris (Dicle) Kolordusuyla hücuma geçtiyse 6 Ocak 1916 tarihli Şeyh Saad Muharebesinde 4000 personeli kaybederek geri çekildi. Bu muharebede ricaat emrini veren 9.Kolordu Komutanı Miralay (Albay) 'Sakallı' Nurettin Bey azledildi ve yerine Mirliva Halil Paşa (Kut) getirildi.
13 Ocak 1916 tarihli Vadi Muharebesinde 1600, 21 Ocak Hannah Muharebesinde 2700 personeli kaybederek geri püskürtüldü. İngilizler Mart başında tekrar taarruza geçti. Ancak 8 Mart 1916'da Sabis (Dujaila) mevkiinde Miralay (Albay) Ali İhsan Bey (Sabis) komutasındaki 13 Kolordu'ya hücum ettiyse 3500 personeli kaybederek geri çevrildiler. Bu yenilgiden dolayı General Aylmer azledilerek yerine General Gorringe getirildi.
İngilizlerin teslimi [değiştir]
19 Nisan 1916'da Osmanlı ve Prusya Mareşali von der Goltz Paşa Bağdat'ta bulunan karargâhında tifüsten ölünce, yerine Mirliva Halil Paşa (Kut) getirildi.
29 Nisan 1916 Townshend birlikleri Kut'ta yaşanan açlıktan dolayı diğer 4 general, 481 subay ve 13100 er ile birlikte teslim etti.
Irak Ordusu Komutanı Halil Paşa, Kutü'l-Ammare zaferinden sonra 6'ncı Orduya yayınladığı mesajda da şöyle dedi:
Arslanlar! Bütün Türklere şeref ve şan, İngilizlere kara meydan olan şu kızgın toprağın güneşli semasında şehitlerimizin ruhları sevinçle gülerek uçarken, ben de hepinizin pak alınlarından öperek cümlenizi tebrik ediyorum. Ordum gerek Kut karşısında ve gerekse Kut'u kurtarmaya gelen ordular karşısında 350 subay ve 10 bin erini şehit vermiştir. Fakat buna karşılık bugün Kut'ta 13 general, 481 subay ve 13 bin 300 er teslim alıyorum. Bu teslim aldığımız orduyu kurtarmaya gelen İngiliz kuvvetleri de 30 bin zayiat vererek geri dönmüşlerdir. Şu iki farka bakılınca, cihanı hayretlere düşürecek kadar büyük bir fark görülür. Tarih bu olayı yazmak için kelime bulmakta müşkülata uğrayacaktır. İşte Türk sebatının İngiliz inadını kırdığı birinci zaferi Çanakkale'de, ikinci zaferi burada görüyoruz.
Sonuç olarak; Kutü'l-Ammare Muharebesi; I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı Ordusu'nun zor şartlar ve imkânsızlıklar içerisinde, Çanakkale'den sonra İngilizlere karşı kazandığı ve bir tümeni bütün personeli ile birlikte esir aldığı eşsiz bir zaferdir.
İngiliz tarihçisi James Morris, Kut'un kaybını "Britanya(İngiltere) askeri tarihindeki en aşağılık şartlı teslimi" olarak tanımlamıştır. Bu yenilgi İngiliz basınında ve kamuoyunda çok büyük bir infial uyandırdı ve bunun üzerine General Lake ve General Gorringe İngiliz ordusunda görevlerinden alınmış ve yerlerine General Maude getirilmiştir.
Bu çarpışmaların askeri tarih açısından bir başka önemi de bilinen ilk havadan ikmal denemesini İngiliz ordusunun Kut'taki birliklerini ikmal için 26 gün boyunca Dicle'deki ORA Üssü'nden 3 adet Short 184 tipi 225 beygirlik deniz uçakları ile bu kuşatma sırasında gerçekleştirmiş olmalarıdır.
Ancak bu çaba yeterli olmamış ve sonucu değiştirmemiştir.
OKUYAN HERKESE ÇOK TEŞEKKÜRLER KAYNAK WİKİPEDİA
Kut ül Amare Dicle Nehri kıyısında Şattül Arap kanalı ile birleşen Basra Körfezinin 350 km kuzeyinde, Bağdat'ın 170 km güneyinde bulunan bir kasabadır. 1915 yılı nüfus sayımına göre 6500 kişi nüfusu bulunmaktaydı.
Enver Paşa'nın kendisinden yaşça küçük amcası olan Halil Paşa Kutül Amare zaferine istinaden Kut soyadını almıştır. I. Dünya Savaşı yenilgiyle bittiğinde Halil Paşa İstanbul Hükümetinden aldığı emir doğrultusunda Basra cephesinden geri çekilmiş ve İngiliz birlikleri bölgeye yerleşmişlerdi. Mustafa Kemal Paşa emre itaatsizlik ederek Hatay ve Adana'yı boşaltmamış ve karargâha geri çağrılmıştı.
İngilizlerin Selman-ı Pak'tan Kut'a çekilişi [değiştir]
Tümgeneral Charles Vere Ferrers Townshend komutasındaki İngiliz 6. Poona Tümeni (Hint Tümeni) Bağdat'a ilerlemeye çalışırken 22-23 Kasım 1916'da Selman-ı Pak (Ctesiphon) Muharebesini kazanamayarak geri çekildi ve 3 Aralık'ta Kut'a sığındı.
Goltz Paşa'nın Bağdat'a gelişi ve Nurettin Bey birliklerinin ilerlemesi [değiştir]
Yeni kurulan Osmanlı 6. Ordu'nun komutanlığına atanarak 5 Aralık'ta Bağdat'a varan Alman Mareşal Colmar Freiherr von der Goltz Paşa'nın emriyle Irak ve Havalisi Komutanı Miralay (Albay) 'Sakallı' Nurettin Bey'in birlikleri 27 Aralık'ta Kut'u kuşattı.
İngilizlerin Kut'u kurtarma girişimleri [değiştir]
İngilizler Kut'u kurtarmak için General Aylmer komutasındaki Tigris (Dicle) Kolordusuyla hücuma geçtiyse 6 Ocak 1916 tarihli Şeyh Saad Muharebesinde 4000 personeli kaybederek geri çekildi. Bu muharebede ricaat emrini veren 9.Kolordu Komutanı Miralay (Albay) 'Sakallı' Nurettin Bey azledildi ve yerine Mirliva Halil Paşa (Kut) getirildi.
13 Ocak 1916 tarihli Vadi Muharebesinde 1600, 21 Ocak Hannah Muharebesinde 2700 personeli kaybederek geri püskürtüldü. İngilizler Mart başında tekrar taarruza geçti. Ancak 8 Mart 1916'da Sabis (Dujaila) mevkiinde Miralay (Albay) Ali İhsan Bey (Sabis) komutasındaki 13 Kolordu'ya hücum ettiyse 3500 personeli kaybederek geri çevrildiler. Bu yenilgiden dolayı General Aylmer azledilerek yerine General Gorringe getirildi.
İngilizlerin teslimi [değiştir]
19 Nisan 1916'da Osmanlı ve Prusya Mareşali von der Goltz Paşa Bağdat'ta bulunan karargâhında tifüsten ölünce, yerine Mirliva Halil Paşa (Kut) getirildi.
29 Nisan 1916 Townshend birlikleri Kut'ta yaşanan açlıktan dolayı diğer 4 general, 481 subay ve 13100 er ile birlikte teslim etti.
Irak Ordusu Komutanı Halil Paşa, Kutü'l-Ammare zaferinden sonra 6'ncı Orduya yayınladığı mesajda da şöyle dedi:
Arslanlar! Bütün Türklere şeref ve şan, İngilizlere kara meydan olan şu kızgın toprağın güneşli semasında şehitlerimizin ruhları sevinçle gülerek uçarken, ben de hepinizin pak alınlarından öperek cümlenizi tebrik ediyorum. Ordum gerek Kut karşısında ve gerekse Kut'u kurtarmaya gelen ordular karşısında 350 subay ve 10 bin erini şehit vermiştir. Fakat buna karşılık bugün Kut'ta 13 general, 481 subay ve 13 bin 300 er teslim alıyorum. Bu teslim aldığımız orduyu kurtarmaya gelen İngiliz kuvvetleri de 30 bin zayiat vererek geri dönmüşlerdir. Şu iki farka bakılınca, cihanı hayretlere düşürecek kadar büyük bir fark görülür. Tarih bu olayı yazmak için kelime bulmakta müşkülata uğrayacaktır. İşte Türk sebatının İngiliz inadını kırdığı birinci zaferi Çanakkale'de, ikinci zaferi burada görüyoruz.
Sonuç olarak; Kutü'l-Ammare Muharebesi; I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı Ordusu'nun zor şartlar ve imkânsızlıklar içerisinde, Çanakkale'den sonra İngilizlere karşı kazandığı ve bir tümeni bütün personeli ile birlikte esir aldığı eşsiz bir zaferdir.
İngiliz tarihçisi James Morris, Kut'un kaybını "Britanya(İngiltere) askeri tarihindeki en aşağılık şartlı teslimi" olarak tanımlamıştır. Bu yenilgi İngiliz basınında ve kamuoyunda çok büyük bir infial uyandırdı ve bunun üzerine General Lake ve General Gorringe İngiliz ordusunda görevlerinden alınmış ve yerlerine General Maude getirilmiştir.
Bu çarpışmaların askeri tarih açısından bir başka önemi de bilinen ilk havadan ikmal denemesini İngiliz ordusunun Kut'taki birliklerini ikmal için 26 gün boyunca Dicle'deki ORA Üssü'nden 3 adet Short 184 tipi 225 beygirlik deniz uçakları ile bu kuşatma sırasında gerçekleştirmiş olmalarıdır.
Ancak bu çaba yeterli olmamış ve sonucu değiştirmemiştir.
OKUYAN HERKESE ÇOK TEŞEKKÜRLER KAYNAK WİKİPEDİA
